Villa du Mas, appartement 9, uitzicht op zee. De appartementen zijn net gerenoveerd en van alle gemakken voorzien, zelfs een vaatwasser en bubbelbad verijken het comfort. Het is anders dan een paar jaar geleden. Natuurlijk is het heerlijk om tijdens het douchen de warme stralen water langs je lichaam te voelen glijden of met een glas rode wijn in bad te genieten na een lange wandeling in kou en regen.
Verslagen door het bericht dat Thomas door koolmonoxidevergiftiging was overleden, had Paul, gewoon vanwege vroeger, Ella voor de tweede keer gebeld in New York.
Nog maar een week geleden had hij een afspraak gemaakt om haar te bezoeken, en nu wist hij zelf niet wat te doen. Paul voelde zich schuldig. Onlangs had hij na lange tijd een kaart gestuurd naar Thomas met de hoop hun vriendschap een nieuw elan te geven. Het gesprek met Ella was slechts de mededeling van zijn kant, omdat hij in deze situatie geen zin had in nog meer toneelspel. Ella had altijd de indruk gehad dat hij diepere gevoelens voor haar koesterde. Voor Paul was ze niet meer geweest dan een richtingaanwijzer gedurende de moeilijke momenten in tijden van alcohol en drugs. Maar de tijd had ook hem andere inzichten gegeven. Het clichématige kunstenaarsbestaan van uitbundigheid en armoede was hij ontgroeid na zijn ontmoeting met Madeline, een studente geschiedenis, naar wie hij zijn leven de laatste tijd had ingericht. Ondanks het feit dat het duidelijk was - na het vorige telefoon gesprek - dat Ella niets om Thomas gaf, vond Paul het niet meer dan beschaafd om haar zijn overlijden te melden.
Paul voelde zich veel meer verbonden met Madeline. Een vriendschap die hem zelfs tot daden had gedreven die voor een progressief kunstenaar ondenkbaar waren. Hij had toegegeven aan elke actie die zij bedacht.
Hier in appartement 9 hadden hij en Madeline hun laatste fles”heilig water” opgedronken. Op zoek naar grotere genoegzaamheden dan de gebruikelijke coke, had Paul ze zich een paar jaar geleden laten overreden om zich aan te sluiten bij een groep activisten die een replica van de Ark van Noach wilden plaatsen op Ararat.
Ağrı Dağı, met zijn 5137 meter hoge top, leek Madeline een uitdaging. Alleen al aan de reis naar Iğdır had Paul verstilde gedachten. Madeline was vanaf het moment dat zij Tessie, een medeactievoerder, ontmoette op het vliegveld in Ankara hun vriendschap blijkbaar vergeten. De Turkse naam Ağrı is afgeleid van het Koerdische woord Agirî dat 'vurig' betekent. De relatie die ontstaan was tussen hun beide leek uit te barsten in een strijd om aandacht. Dit in tegenstelling tot de vulkaan Ararat.
Mount Ararat, een mysterieuze naam voor een mysterieuze berg. Veel wisten ze nog niet van de geschiedenis en geologie van het gebied rond deze berg in Oost Turkije. Het vooruitzicht om mee te bouwen aan een nieuwe versie van de Ark van Noach sprak echter tot de verbeelding van de vrouwen. De ark, zoals die beschreven wordt in verschillende religieuze teksten, is een machtig symbool voor de mensheid en haar capaciteit om te veranderen en zichzelf opnieuw uit te vinden. Paul moest zich schikken in het idee dat Madeline en Tessie niet wachten konden om het plateau waarop de Ark gestalte zou krijgen met eigen ogen te aanschouwen.
Echter, de laatste etappe van de reis, de 200 kilometer tussen Van en Dogubayazit verliep niet zonder problemen. Twee keer werden ze opgehouden bij een roadblock, compleet met tanks, honden en militairen in volle wapenuitrusting. Het gebied waar ze doorheen reden ligt dicht bij de grenzen met Iran en Armenië, en de PKK was daar nogal actief. Reden voor de strenge controles door het Turkse leger. Langzaam kwamen ze dichter bij de bestemming en de grasvlakten maakten plaats voor lavavelden en sneeuwbedekte bergtoppen. Paul had meer oog voor de vrouwen dan voor de kleine dorpjes van slordige, uit betonblokken opgetrokken huisjes. Ook de indrukwekkende uitzichten vanuit het gammele busje waarin ze reisden boeiden hem weinig. De spanning was te snijden en de ongeïnteresseerde blikken van Madeline deden hem pijn. Het was tenslotte niet zijn keus geweest om deze trip te ondernemen. Het had slechts toegegeven aan haar uitzonderlijke wensen. Al snel zagen ze de nieuwe ark op de flanken van de berg opdoemen. Net onder het gevaarte lagen de kleurrijke tenten van het basiskamp. Een groep Duitse en Turkse vrijwilligers werkte al weken als bezetenen om de ark op tijd af te krijgen voor de openingsceremonie. Veel mensen beschouwen de Ararat als een heilige berg. Bij gebrek aan gesprekstof had Paul zich op de informatiemap gestort en besloten dat hij bij terugkomst een Ark zou bouwen die zo lek was als een mandje. Paul zag zichzelf in gedachten heel even als navolger van Friedrich Parrot, die de Ararat als eerste westerling had beklommen in 1829. Een archeologische expeditie om de overblijfselen van de vermeende ark op de berg te vinden.
De centrale vraag die Paul in Ararat bezighield was waar de God was gebleven die in zijn kindertijd zo’n belangrijke rol in zijn leven had gespeeld. Niet alleen hadden de wetenschapslessen op school hem met de onmogelijkheid van de verhalen geconfronteerd, hij had tevens een afkeer van de onderwerping, die noodzakelijkerwijs met het geloof gepaard leek te moeten gaan, ontwikkeld.
Madeline leek geen enkele moeite te hebben met Tessie’s overtuigingen. Voor Tessie was deze reis een vorm van actievoeren tegen de G8 en enige vorm van zelfreflectie bleek aan haar voorbij te gaan. Haar verhalen en gedachten beperkten zich tot een opsomming van de acties waaraan ze had deelgenomen. De oceanencampagne, het Kids for Forests-project en drie maanden als deckhand en activiste op de Arctic Sunrise. Terwijl Paul zich schoorvoetend in hun kielzog bewoog, hoorde Madeline het allemaal vol bewondering aan.
Tijdens de openingsceremonie werd de ‘Verklaring van Ararat’ in zes talen voorgelezen. Hierin vroegen ze de wereldleiders om eindelijk hun verantwoording te nemen. “Die politici vertegenwoordigen ons en moeten daarom onze zorgen serieus nemen. Als zij dit nalaten door de gevolgen van klimaatverandering te onderschatten verdienen zij het niet om onze politieke leiders te zijn!” De oproep was ook direct gericht aan de G8 landen, die de week daarop in Heiligendamm bijeen zouden komen. Na de toespraak liet Tessie een witte duif vrij, terwijl enkele meters lager op de berghelling het spandoek ‘red het klimaat nu!’ wapperde in de wind. Vervolgens kwamen er 206 duiven uit de ark vliegen, één voor elk land in de wereld. Na een nachtje in de ark waren de duiven geenszins van plan om de weidse vallei in te vliegen, maar fladderen ze snel terug naar de ark om vanaf het dak de drukte bekijken. Turkse muzikanten speelden traditionele muziek en de gouverneur opende de ark officieel door het vastslaan van de laatste plank. Na een paar uur kwam Madeline tot de conclusie dat Tessie, die door de gouverneur was uitgenodigd voor het bijwonen van een diner, niet terug zou komen naar het basiskamp waarin ze hadden gebivakkeerd. Nog steeds opzoek naar een spirituele ervaring besloten Paul en Madeline enkele flessen te vullen met sneeuw van de heilige berg.
Drie weken later bevonden ze zich in appartement 9 van Villa du Mas. Madeline kon maar niet wennen aan de gedachte dat Tessie haar, zonder enige uitleg voor haar gedrag te hebben gegeven, letterlijk in de kou had laten staan. Paul had het moment gebruikt om zijn gevoelens voor Madeline eindelijk uit te spreken. Het drinken van het “heilige water” had hem, wat dat betreft toch de moed gegeven om haar te wijzen op de dingen die voor hem belangrijk waren. Madeline reageerde egoïstisch en vol ongeloof en boosheid. Een paar minuten later vond Paul zichzelf alleen, verlaten met een gebroken vriendschap.
Paul ging terug naar Mesnil Val met de intentie om na te denken over alle gebeurtenissen van de laatste tijd, de overgebleven fles met Ararat water aan te breken en om zijn toekomst te laten ontrafelen. Een toekomst die begon met het definitieve einde van twee vriendschappen.
Gerrit Klaassen
